هخامنشیان
شاخه ٔ دوم یعنی نسل کورش را باید شاخه ٔ اصلی خاندان هخامنشی شمرد زیرا وسعت شاهنشاهی مربوط به این شاخهاست. از این شاخه به ترتیب کورش، پسرش کبوجیه ٔ دوم، کورش دوم پسر کبوجیه و معروف به کورش بزرگ و کبوجیه ٔ سوم فاتح مصر و سپس فرزندان دیگرشان به شاهنشاهی رسیدند. (ایران باستان پیرنیا ج ۱ ص ۲۳۱).
شاهنشاهان بزرگ این خاندان به ترتیب عبارتند از:
- کورش (۵۵۹-۵۳۰ ق. م.).
- کمبوجیه (۵۳۰-۵۲۲ ق. م.).
- داریوش (۵۲۲-۴۸۶ ق. م.).
- خشایارشا (۴۸۶-۴۶۵ ق. م.).
- اردشیر اول (۴۶۵-۴۲۴ ق. م.).
- داریوش دوم (۴۲۴-۴۰۵ ق. م.).
- اردشیر دوم (۴۰۵-۳۵۹ ق. م.).
- اردشیر سوم (۳۵۹-۳۳۸ ق. م.)
- داریوش سوم
داریوش سوم پس از مرگ اردشیر سوم و مسموم شدن فرزند او به روی کار آمد و دیری نپایید که به دست نیروهای تازه نفس اسکندر مقدونی و خُدعه و بی وفایی سرداران خود از میان رفت، و با قتل او نخستین شاهنشاهی قوم پارس منقرض گردید. [۶].
دومین پادشاهی قوم پارس
قوم پارس همچنان در این سرزمین زیست میکرد، و در حدود پانصد سال بعد از سقوط امپراطوری هخامنشی خاندان دیگری که خود را از نسل داریوش سوم و بازمانده ٔ خاندان هخامنشی میشمرد در پارس نیرو گرفت و دومین شاهنشاهی بزرگ قوم پارس را به وجود آورد.
ساسان جداین سلسله در شهر استخر در معبد آناهیتا (ناهید) مقامی ارجمند داشت. پسر او پاپک با دختر یکی از امرای محلی ازدواج کرد و بوسیله ٔ کودتایی قدرت را از دست او گرفت و بعدها مؤسس سلسله ٔساسانی شناخته شد و جلوس او(۲۰۸ م.) مبداء تاریخ جدیدی به شمار رفت.[۷].
از فرزندان پاپک به ترتیب این کسان به تخت شاهی نشستهاند :
- ۱- اردشیر بابکان (پسر بابک).
- ۲- شاپور پسر اردشیر.
- ۳- هرمزاول پسر شاپور.
- ۴- بهرام اول پسر دیگر شاپور.
- ۵- بهرام دوم پسر بهرام اول.
- ۶- بهرام سوم پسر بهرام دوم.
- ۷- نرسه (نرسی) پسر دیگر شاپور اول.
- ۸- هرمز دوم.
- ۹- شاپور دوم.
- ۱۰- اردشیر دوم.
- ۱۱- شاپور سوم.
- ۱۲- بهرام چهارم.
- ۱۳- یزدگرد اول.
- ۱۴- بهرام پنجم (بهرام گور).
- ۱۵- یزدگرد دوم.
- ۱۶- کواد اول (قباد اول)
- ۱۷- خسروانوشیروان.
- ۱۸- هرمز چهارم.
- ۱۹- خسرو دوم (خسرو پرویز).
- ۲۰- کواد دوم (شیرویه).
- ۲۱- اردشیر سوم.
- ۲۲- شهروراز.
- ۲۳- خسرو سوم.
- ۲۴- پوراندخت.
- ۲۵- آزرمدخت.
- ۲۶- هرمز پنجم.
- ۲۷- خسرو چهارم.
- ۲۸- پرویز دوم.
- ۲۹- فرخ زادخسرو.
- ۳۰- یزدگرد سوم.